Daha önce iki sayıda müzikle ilgili yazılar yazmıştık, şimdi de bazı müzik türlerini ele alarak nerede ve hangi nedenlerle doğduklarını incelemeye çalışalım. Bu bize müziğin nasıl yaşayan bir organizma olduğunu gösterecektir. Bugün bildiğimiz birçok müzik türü doğduğu dönemde dünyanın durumuyla birebir ilgilidir. Rock müzikte bu etkinin en çok olduğunu söyleyebileceğimiz türlerden biri. Şimdi kısaca doğuşuna bir bakalım.
Rock müziğin tarihine bakarken 1960’lara doğru bu kelimenin ilk defa kullanıldığı yıllara gidelim. 1950lerin sonunda rock’n roll müziğinin sonunun geldiği söylentileri yayılıyordu, birçok rock’n roll yıldızı ortada yoktu, Elvis Presley’in askerde oluşu, Chuck Berry’nin hapiste oluşu bu söylentiyi doğrular nitelikteydi. İşte o noktada ortaya Bob Dylan çıkar ilk üç albümü ne rock’n roll ne de folk müzik olarak tanımlanır. Tabi şu ayrıntıları atlamayalım rock’n roll terimi ilk kez Alan Freed isimli Cleveland’lı bir Dj tarafından, The Dominoes grubunun “Sixty Minute Man” adlı şarkısında geçen “My baby rocks me with a steady roll” sözlerinin etkisiyle 1951’de kullanılmıştır, temelde tür olarak pop müziktir ve rock müzik sadece rock’n roll’la beslenen bir müzik değildir. Siyahî ırkın beyaz adam karşısında sitemini belirten folk müzikten fazlasıyla etkilenmektedir. 1780'lerden sonra Hıristiyanlaştırılan siyahîlerin kabilelerindeki dini törenlerde kullandıkları unsurları da ekledikleri biraz dini içerikli bir tür müzik yaparlar. Daha sonraları blues adını alan bu türde başta beyaz adama sitem daha üstü kapalı yapılır. Sonraları blues bu sitemin üstündeki örtüyü kaldırıp isyana dönüştürür, jazz ‘dan etkilenen blues artık rock‘ı doğurmuştur.
Siyahîlerin blues’da, müzik aleti alamadıkları için beyazların askerlerine ait müzik aletlerini kullandıklarını hatırlatmadan geçmeyelim. İsyanın, en etkili elektro gitarın o sert tınısıyla verildiğini düşünen müzisyenler, blues müziğinde kullanarak rock keşfini yapmışlardır. Bundan sonra sadece siyahîlerin müziği olmaktan çıkıp evrenselleşme yolunda ilerler. O yıllarda gerçekleşen savaşla birlikte hippileri de doğuran savaş karşıtlığı rock müziğine ivme katar.
Rock’n roll keşfinin İngiltere’de olmasının da etkisiyle rock müziği de duyduklarında sahip çıkanlar yine oradan çıkar, Beatles bu konuda öncü bir gruptur buradan sonrasını bir alt başlık olarak 1960-1970’lerde rock’ın gelişiminde anlatalım.
1960-1970'lerde rock‘ın gelişimi
Vietnam‘daki savaşa dâhil olan ABD’nin kaybettiği asker sayısı ülkede büyük tepkilere yol açtı. ABD‘de savaş karşıtlığına, dünyada ise ABD emperyalizmi karşıtlığına giden bir dönem başladı. Tam bu noktada rock müzik artık sözlerini nereden besleyeceğini bulmuştu. Savaş karşıtlığı rock müziğin kısa sürede dünyaya yayılmasını sağladı. İşte bu nedenle 1960-70'ler rock tarihi açısından çok çeşitli ve önemli grupları içinde barındırmıştır. The Beatles, The Animals, The Doors, The Rolling Stones, The Who gibi gruplar hep bu tarihlerde çıkmışlardır. 65-70 arasında kurulan Pink Floyd, Deep Purple, Led Zeppelin, Yes gibi gruplar da artık mega rock gruplarıdır. Bu gruplar sayesinde rock, hiç olmadığı kadar popüler olup, ciddiye alınmaya başlanmıştır. Rock müzisyenleri kendilerini klasik müzik icracıları gibi görmeleri de bu döneme rastlar. O zamanların en ateşli tartışması rock'ın bir sanat müziği olup olmadığıdır. 70'lerin ikinci yarısına gelindiğinde rock artık plak satışları ve konser gelirleriyle müzik endüstrisinin en iyi geçim kaynağını oluşturmaktadır. Bu mega rock grupları ne yaparsa yapsın sattığından dolayı plak şirketleri yenilere hiç şans tanımamakta veya tanısalar bile müziklerini onlar gibi yapma şartı koymuşlardır.
1970 sonrası rock müziğinin türleri ve bu türlere nasıl ayrıldığını da bir sonraki sayıda verelim. Rock müziği için temel bir değerlendirme olan bu yazıya elbette rock müzik severlerin ekleyecekleri çok şey vardır genel hatlarıyla ele almaya çalıştığımız bu konunun ne kadar kapsamlı olduğunu takdir edersiniz. Bu konuda ilgilenen arkadaşların önerilerini bekliyoruz.
Son noktayı koymadan önce, rock müziğin ortaya çıkışı ve gelişiminin sanayi toplumu ve işçi sınıfıyla olan bağının atlanamayacağını belirtelim. Bunu The Beatles’ın üyelerinden John Lennon’ın yazdığı ‘Working Class Hero’ şarkısının sözleriyle hatırlayalım. Bu konu, rock müziği genel bir bakışla değerlendirdikten sonra, bir başlık altında ayrıntılı olarak incelenmeli ve yine Pink Floyd’un rock müziğe yaptığı katkıyı da bir başlık altında incelemenin doğru olduğunu düşünüyoruz. Çünkü Pink Floyd’un 'Another Brick In The Wall’ şarkısı eğitim sistemine getirdiği eleştiriyle sadece rock müzik için değil dünya için bir devrim niteliğindeydi.
Erguvani
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder